3-4. La rakonto de Monaĥo Sangarakito
Trejnita menso povas rompi la katenon de Morto
3-4. La rakonto de Monaĥo Sangarakito
Kiu retenas la menson,
Drivantan malproksimen, sole perditan,
Senforman kaj kuŝantan en la kaverno,
Tiu liberiĝos el la ligoj de Marao.
Dum sia restado en la Ĝetavana monaĥejo, la Budho parolis tiun verson rilate al la nevo de monaĥo Sangarakito.
Iam en Sravastio vivis prestiĝa monaĥo nomata Sangarakito. Post kiam lia fratino naskis filon, ŝi nomis la infanon laŭ la nomo de la monaĥo, kaj la infano ricevis la nomon Sangarakito Baginejo. Post nelonge la nevo Sangarakito aniĝis al monaĥa komunumo. Dum la juna monaĥo restis en iu vilaĝa monaĥejo, oni oferis al li du robojn. Li intencis oferi unu el ili al sia onklo, la monaĥo Sangarakito. li do iris al la monaĥo en la fino de la pluva sezono por esprimi sian estimon kaj oferi la robon. Sed la monaĥo rifuzis akcepti la robon, dirante, ke li jam havas sufiĉajn. Kvankam la nevo ripetis la peton, tamen lia onklo ankoraŭ ne volis akcepti ĝin. La juna monaĥo deprimiĝis kaj pensis, ke estus pli bone por li forlasi la komunumon kaj pasigi la vivon de laika homo se lia onklo ne volis dividi la vivbezonaĵon de li.
Ekde tiam lia menso vagis kun serio da sinsekvaj pensoj. Li imagis, ke forlasinte la monaĥan komunumon, li elvendas la robojn kaj aĉetas kaprinon. La kaprino naskas tre rapide kaj baldaŭ li havas sufiĉan monon por edziĝi. Lia edzino naskas filon. Li veturigas siajn edzinon kaj infanon per malgranda ĉarumo por viziti sian onklon en la monaĥejo. Sur la vojo li diras, ke li portos la infanon. La edzino diris al li, ke li nur zorgu pri la veturigado anstataŭ pri la infano. Li insistas kaj rabas la infanon de ŝi. Pro ilia malatento, la infano falas sur la vojon kaj la ĉaruma rado hazarde pasas sur lin. Li estas furioza kontraŭ la edzino kaj batas ŝin per bastono.
Ĝuste tiam li ventumis maljunan monaĥon per palma ventumilo kaj pro lia absorbiteco ĝi trafis la kapon de la monaĥo. Sciante la pensojn de la juna monaĥo, la maljunulo diris: "Vi eĉ ne povus bati vian edzinon, sed kial vi batis maljunan monaĥon, kia mi?" La juna monaĥo surpriziĝis kaj embarasiĝis pro la vortoj de la maljunulo, do li tuj forkuris pro timo. Junaj monaĥoj kaj novicoj de la monaĥejo senprokraste lin postkuris, atingis kaj kondukis antaŭ la Budhon.
Aŭdinte pri la okazaĵo, la Budho diris, ke la menso kapablas pensi pri io eĉ malproksima, kaj oni devas pene labori por sin liberigi de ĉiuj pasiaj ligoj, malbona volo kaj senscio. Post kiam la Budho recitis la stancon ĉe la fino de la instruo, la juna monaĥo atingis frukton de sotapato.
La menso kapablas vojaĝi malproksimen supren aŭ malsupren, norden aŭ suden, orienten aŭ okcidenten en ĉiujn direktojn. Ĝi ne havas percepteblan formon. Se iu tute bridas sian menson, tiu liberiĝas el la ligoj de morto.
