2-5. La rakonto de Monaĥo Mahakasapo
Senmalĝoja vido al la mondo
2-5. La rakonto de Monaĥo Mahakasapo
Saĝa homo forpelas
Maldiligentecon per diligenteco.
Grimpinte sur pagodo de saĝo,
Li esploras la tristajn malsaĝulojn
Simile al homo sur la montpinto
Suben rigardas tion sur la tero.
Dum sia restado en Ĝetavana Monaĥejo, la Budho parolis tiun verson rilate al Monaĥo Mahakasapo.
Iutage, kiam la Budho loĝis en Pipalia Kaverno, li faris rondiron en Raĝagaho por almozpeti. Post kiam li revenis de la almozo kaj prenis sian matenmanĝon, li sidiĝis kaj per la supernatura vido de sia magia povo esploris ĉiujn atentemajn kaj malatentemajn vivestaĵojn ambaŭ naskiĝintajn kaj forpasintajn sur la tero, en la akvo, inter la montaroj kaj ĉie.
Sidante en Ĝetavana Monaĥejo, la Budho aplikis sian supernaturan rigardon kaj pensis: "Pri kio mia filo Kasapo okupiĝas hodiaŭ?" Li tuj sciis, ke Kasapo kontemplas la naskiĝon kaj morton de la vivestaĵoj. Li diris: "Scio pri la naskiĝo kaj morto de la vivestaĵoj estas malfacile komprenebla por vi. La vivestaĵoj pasas de ekzisteco al alia kaj havas novan embrion sen scio de la gepatroj. Kaj la scio ne povas esti tute komprenita por vi. Do scii tion estas ekster via kapablo ĉar via rango estas tre malalta. Estas la rango de la Budho por scii kaj vidi la tutajn naskiĝojn kaj mortojn de la vivestaĵoj." Dirante, li elradiis sian figuron kvazaŭ li sidus vizaĝon al vizaĝo kun Kasapo.
La saĝulo ĉiam estas diligenta. Per la diligenteco li forigas sian maldiligentan kutimon. La saĝa homo grimpas sur la pagodo de saĝo. Tuj kiam li atingas tiun altecon, li kapablas esplori la suferantajn vivestaĵojn per sensuferaj okuloj. Racie kaj trankvile li vidas tiujn vivestaĵojn kiel homo staranta sur la montpinto suben rigardas la malsupran teron.
Komentario
La ordinaraj homoj estas priskribitaj kiel "suferantoj". Malĝojo kaj sufero estas neeviteblaj kondiĉoj de ordinara vivo. Nur la plej multe progresinta homo de saĝo povas superi tiujn kondiĉojn de vivo. Naskiĝo estas sufero; kadukiĝo estas sufero; malsano estas sufero; morto estas sufero, kuniĝo kun malagrablaĵo estas sufero, disiĝo de plezuraĵo estas sufero kaj manko de deziraĵo ankaŭ estas sufero. Koncize dirite, la kvin grupoj de alkroĉiĝoj estas suferoj. La Budho ne neis feliĉon en la vivo kiam li diris, ke ekzistas sufero. Anstataŭe, li agnoskis malsamajn formojn de feliĉo, ambaŭ materian kaj spiritan, por laikaj homoj kaj ankaŭ monaĥoj. En la instruo de la Budho estas listo de feliĉoj, kiel la feliĉo de la familia vivo kaj la feliĉo de la ermita vivo, la feliĉo de sensaj plezuroj kaj la feliĉo de rezigneco, la feliĉo de alkroĉiĝo kaj la feliĉo de senkroĉiĝo, fizika feliĉo kaj spirita feliĉo, kaj aliaj. Sed ĉio el tio apartenas al sufero. Eĉ la tre pura spirita stato de tranco atingita per praktiko de plisupera meditado apartenas al sufero.
Oni povas koncepti la suferon laŭ jenaj tri aspektoj: (1) ordinara sufero, (2) sufero estiĝinta de ŝanĝiĝo kaj (3) sufero kiel kondiĉitaj statoj. Ĉiaj suferoj fizikaj kaj spiritaj en la vivo kiel naskiĝo, maljuniĝo, malsaniĝo, morto, unuiĝo kun malplezuraj homoj kaj kondiĉoj, disiĝo de amatoj kaj plezuraj kondiĉoj, manko de deziraĵo, malĝojo, doloro, kaj tristeco estas rigarditaj kiel ordinaraj suferoj. Feliĉaj sento kaj kondiĉo en la vivo ne daŭras eterne, sed ŝanĝiĝas frue aŭ malfrue. Kiam ili ŝanĝiĝas, ili estigas doloron, suferon kaj malfeliĉon. La ŝanĝiĝo de sorto apartenas al la sufero estigita de ŝanĝiĝo. La du specaj suferoj menciitaj supre estas facile kompreneblaj. Neniu disputos pri ili. Tiu aspekto de la Unua Nobla Vero estas facile komprenebla ĉar ĝi estas ordinara sperto en nia ĉiutaga vivo. Sed la tria formo de sufero kiel kondiĉitaj statoj estas la plej grava filozofia aspekto de la Unua Nobla Vero, kaj ni bezonas fari iom da analizaj eksplikoj pri tio, kion ni konsideras kiel "estaĵon", "individuon" aŭ "Min". Laŭ budhisma fizolofio, tio, kion ni nomas "estaĵo", "individuo" aŭ "mi",estas nur kombino de ĉiam ŝanĝiĝanta fizika kaj mensa forto de energioj, kiujn oni povas dividi en kvin grupojn aŭ amasiĝojn.
Post kiam oni komprenas tion kaj rezignas malatentemon per atentemo, li liberiĝas de malĝojo, grimpas al la palaco de saĝo kaj esploras la suferantajn homojn kiel saĝa montgrimpisto esploras la sensciajn vivestaĵojn sur la tero.
