Vidi fonton por Demando: Ĉu vi budhanoj kredas je dio?

Demando: Cxu vi budhanoj kredas je dio?

　　Respondo: Ne, ni ne kredas je dio. Estas kelkaj kialoj pri tio. Kiel modernaj sociologoj kaj psikologoj, la Budho vidis, ke multaj religiaj ideoj kaj precipe ideo pri dioj, havas sian originon en maltrankviligxo kaj timo. La Budho diras:

　　"Persekutite de timo, homoj iras al sanktaj montoj, sanktaj boskoj, sanktaj arboj kaj altaroj." DP I88

　　Prahomoj vivis en dangxera kaj malamika mondo, ilin akompanis konstantaj timoj pri sovagxaj bestoj, pri neebleco trovi suficxan mangxajxon, pri vundigxo aux malsano, kaj ankaux pri naturaj fenomenoj kiel tondro, fulmo kaj vulkanoj. Cxar ili ne povis trovi sekurecon, ili kreis la ideon pri dioj por doni al si komforton en bonaj tempoj, kuragxon en dangxeraj tempoj kaj konsolon kiam aferoj iras malbone. Gxis hodiaux vi povas rimarki, ke homoj estas pli religiemaj en krizaj tempoj. Vi auxdas ilian diron, ke la kredo je dio aux dioj donas al ili forton, kiun ili bezonas por arangxi sian vivon. Ili ofte eksplikas, ke ili kredas je speciala dio, cxar ili pregxas en tempo de bezono kaj iliaj deziroj estas realigitaj. Cxio cxi sxajne subtenas la instruon de la Budho, ke la ideo pri dio estas reago kontraux timo kaj afliktigxo. La Budho instruis, ke ni strebu por kompreni niajn timojn, malpliigi niajn avidojn kaj akcepti kviete kaj kuragxe la aferojn, kiujn ni ne povas sxangxi. Li anstatauxigis timon per racia kompreno anstataux senracia kredo.

　　La dua kialo, ke la Budho ne kredis je dio estas, ke ne ekzistas multaj atestoj por subteni tian ideon. Estas sennombraj religioj kaj ili cxiuj pretendas, ke nur ili havas la instruon de dio en sia sankta libro, nur ili komprenas la naturon de dio, kaj ekzistas nur ilia propra dio anstataux tiuj de aliaj religioj. Iuj pretendas, ke dio estas vira; iuj pretendas, ke dio estas virina kaj iuj pretendas, ke dio estas neuxtra. Ili cxiuj estas kontentaj, ke trovigxas suficxa pruvo pri ekzisto de ilia dio sed ili ridas malkredeme je la pruvo uzata de aliaj religioj por pruvi ekziston de aliaj dioj. Estas mirinde, ke kvankam tiel multe da malsamaj religioj en tiel multaj landoj klopodas pruvi la ekzistecon de siaj dioj, tamen pri tiaj estajxoj ankoraux mankas reala, konkreta, materiala aux nerefutebla pruvo. Budhanoj prokrastas la jugxojn gxis tia evidento aperos al ni.

　　La tria kialo de la Budho ne kredi je dio estas, ke la kredo estas ne necesa. Iuj pretendas, ke kredo je dio estas necesa por ekspliki la originon de la universo. Sed scienco jam tre konvinke eksplikis, kiel la universo aperis, sen prezenti la ideon pri dio. Iuj pretendas, ke kredo je dio estas necesa por gxui felicxan kaj signifoplenan vivon. Ni denove povas rimarki, ke tio estas malvera. Sen mencii pri multaj budhanoj, estas milionoj da ateistoj kaj liberpensuloj, kiuj havas utilan, felicxan kaj signifoplenan vivon sen kredo je dio. Iuj pretendas, ke la kredo je dia potenco estas necesa cxar la homaro estas malforta kaj ne havas forton por sin helpi. La pruvo denove montras kontrauxe. Ni ofte auxdas pri homo, kiu venkis grandan senkapablecon kaj handikapecon, grandegan senesperon kaj malfacilajxon per siaj internaj fortoj kaj propraj penoj sen kredo je dio. Iuj pretendas, ke dio estas necesa por homa savigxo. Sed tiu argumento nur estas bone konvinka se vi akceptas la teologian koncepton de savigxo. Budhanoj ne akceptas tian koncepton. Bazigxinte sur sia propra sperto la Budho vidis, ke cxiu homo havas kapablon purigi sian menson, disvolvi senfinajn amon kaj kompaton kaj perfektan komprenon. Li turnis atenton de la cxieloj al koro kaj kuragxigis nin trovi solvon al niaj problemoj per nia memkompreno.