Vidi fonton por 78. Ilisa la Avarulo

　　78. Ilisa la Avarulo

　　[avareco]

　　Iam estis miliardulo en norda Hindio. Li estis konsilanto de la regxo. Kvankam li estis tre ricxa, li tute ne estis belaspekta. Li estis lama pro kurbaj piedoj, kaj liaj manoj misformigxis kurbe. Ankaux liaj okuloj estis kurbaj, alivorte, ili rigardis strabe. Kaj iuj diris, ke li ecx havis kurban menson, cxar li havis neniun religian kredon! Eble vi opinius, ke oni nomas lin 'Ilisa la kurbulo', sed male.

　　Hazarde Ilisa ankaux estis avarulo, kiu nenion volis doni al aliaj. Li ecx elspezis neniom da ricxajxo por sia propra gxuo. Do oni diris, ke lia hejmo similas al lageto posedata de demono, kie neniu povus mildigi sian soifon.

　　Sed la sep generaciaj prauloj de Ilisa estis la plej grandaj almozdonantoj. Ili fordonacis la plej bonajn el siaj posedajxoj. Sed kiam Ilisa heredis la familian ricxajxon, li forlasis la bonfaran tradicion de la familio.

　　La familio cxiam funkciigis filantropian mangxejon, kie cxiu homo povis senpage akiri varman mangxajxon. Ilisa forbruligis la kuirejon de la senpaga mangxejo, cxar li volis cxesigi la elspezadon. Li forpelis la malricxulojn kaj malsatulojn de sia pordo, batante ilin kiam ili foriris. Li rapide gajnis fifamon akapari siajn tutajn ricxajxojn kaj posedajxojn. Baldaux oni eknomis lin "Ilisa la Avarulo".

　　Iutage kiam Ilisa hejmenrevenis el la kortego, li vidis lacan vilagxanon cxe la vojrando. La vilagxano piediris longan vojon, do sidante sur la tero, li elversxis malmultekostan alkoholajxon en tason kaj trinkis kun iom da fiodora sekigita fisxo.

　　Vidinte tion, Ilisa tuj ekdeziregis trinki alkoholajxon. Tiam li pensis: "Mi deziregis drinki, sed se mi tion faros, aliuloj eble volos drinki kune kun mi, kaj pro tio mi malsxparos mian monon." Por tio li subpremis sian avidemon por alkoholajxo.

　　Tempo pasis, sed lia avidemo ne malaperis. Anstatauxe, li aspektis malsane pro la baraktado kaj maltrankviligxo kontraux sia avidemo. Lia hauxto flavigxis, kaj li farigxis pli kaj pli maldika gxis kiam la vejnoj elstaris sur lia hauxto. Li dauxrigis la longan batalon kontraux la soifo al alkoholajxo. Li kusxis surventre kaj firme tenis la liton dum li dormis.

　　Lia edzino rimarkis lian sxangxigxon. Iutage, masagxante lian dorson por konsoli lin, sxi demandis: "Cxu vi malsanigxis, mia kara?" Ilisa respondis: "Ne!" Sxi demandis: "Cxu la regxo kolerigxis kontraux vi?" Li respondis: "Ne!" Sxi demandis: "Cxu niaj infanoj aux servantoj cxagrenis vin?" Li denove respondis: "Ne!" Sxi dauxrigis: "Do cxu vi suferas de forta avidemo por io?" 

　　Ilisa la Avarulo restis silenta. Li timis, ke li elpezos monon se li diros la veron al sxi! Sed lia edzino petegis obstine: "Diru al mi. Bonvolu diri al mi." Fine, englutinte salivon por purigi sian gorgxon, li respondis: "Jes, mi efektive havas fortan avidemon." "Por kio?" sxi demandis. "Por trinki alkoholajxon," li finfine konfesis.

　　"Oh, nur pro tio!" diris lia edzino, "kial vi ne diris tion al mi pli frue? Vi ne estas malricxa. Vi povas facile pagi la koston de alkoholajxo por vi mem kaj la tuta urbo! Cxu mi faru alkoholajxon por ni cxiuj?"

　　Certe tion Ilisa la Avarulo ne volis auxdi. Li diris: "Kial ni donos alkoholajxon al la aliaj? Lasu ilin mem gajni sian propran!" Tiam lia edzino demandis: "Kion vi konsideras nur por ni kaj niaj najbaroj?" "Mi ne scias, kiel vi subite farigxis tiel ricxa!" li refutis. "Cxu vi konsideras nur por nia familio?" sxi demandis. "Kiel vi tiel malavaras per mia propra mono!" li respondis. "Bone," sxi diris, "mi faru suficxan alkoholajxon nur por vi kaj mi, mia kara." "Kial vi enkalkulas vin mem? Estas ne dece por virinoj drinki!"

　　"Nun mi komprenas perfekte bone!" diris la edzino, "mi faros suficxan alkoholajxon nur por vi sola." Sed Ilisa la Avarulo cxiam maltrankviligxis pri ecx malgranda okazo elspezi monon. Li diris: "Se vi faros alkoholajxon tie cxi, oni rimarkos tion kaj alvenos por peti. Ecx se mi acxetos iom en vendejo kaj alportos gxin hejmen por trinki, aliaj eltrovos kaj petos iom. Ne estos alkoholajxo por fordoni en tiu cxi domo!"

　　Do Ilisa donis al servoknabo la plej malgrandan moneron, kiun li havis, kaj sendis lin al la vendejo de alkoholajxoj. Kiam li revenis, Ilisa kondukis lin gxis riverbordo. Li prenis la boteleton da alkoholajxo de la knabo, kaj ordonis lin gardi starante proksime. Poste Ilisa la Avarulo sin kasxis en arbustoj, versxis iom da trinkajxo en la tason, kaj sxtele ektrinketis.

　　Post sia morto la patro de Ilisa renaskigxis kiel Sakao, la Regxo de Cxielo 33, pro la donacemo en siaj antauxaj vivoj.

　　En tiu speciala momento, Sakao volis scii, cxu lia kuirejo por senpaga mangxajxo ankoraux funkcias al cxiuj, kiuj bezonas helpon. Li eltrovis, ke gxi ne plu ekzistis, kaj ke lia filo jam rezignis la familian tradicion kaj ankaux piedbate elpelis la malsatajn homojn sur la straton! Li vidis sian avaran filon trinkanta sola en arbustoj por eviti eventualan dividon kun aliuloj.

　　Sakao decidis sxangxi la pensmanieron de Ilisa kaj instrui al li lecionon pri apartaj rezultoj de bonfarado kaj malbonfarado. Li decidis igi lin donacema anstataux avara, por ke li renaskigxu en cxiela mondo.

　　La Regxo de Cxielo 33 aliformigxis kiel Ilisa la Avarulo. Ankaux li havis kurbajn piedojn, manojn kaj okulojn. Li enurbigxis, iris rekte al la palaco, kaj petis auxdiencon de la regxo. La regxo ordonis: "Lasu mian konsilanton Ilisa enveni."

　　La regxo demandis: "Kial vi venas en nekutima tempo?" "Via Regxa Mosxto," diris Sakao, "mi venis donaci mian ricxajxon al vi por plenigi la regxan trezorejon." La regxo respondis: "Ne, mi havas suficxan, multe pli ol vi." La aliformigxinta Sakao diris: "Se vi ne volas gxin, Via Regxa Mosxto, bonvolu permesi min disdoni gxin laux mia deziro." "Faru tion, kion vi volas," respondis la regxo.

　　Sakao iris al domo de Ilisa. La servantoj salutis lin kvazaux li vere estus ilia mastro. Li iris en la etagxdomon kaj sidigxis. Li alvokis la pordiston kaj diris: "Se iu ajn simila al mi venos cxi tien kaj diros, 'Tiu cxi domo estas mia', ne lasu lin eniri. Anstatauxe, batu lin je la dorso kaj forpelu lin!" Poste li iris al la supra etagxo kaj venigis la edzinon de Ilisa. Ridetante, li diris al sxi: "Mia kara, ni estu donacemaj!"

　　Je la komenco surprizigxis la edzino, infanoj kaj servantoj de Ilisa. Ili diris reciproke: "Antaux hodiaux li neniam pensis pri donacado al aliaj. Eble li tion diris pro ebrieco post drinkado, kiu malklarigis lian menson."

　　La edzino de llisa diris: "Faru laux via deziro, Via Mosxto. Fordonu tiom, kiom vi volas." "Iru al la tamburisto," diris Sakao, "kaj ordonu lin iri al la urbo kaj anonci frapante tamburon, ke cxiuj, kiuj deziras oron, argxenton, perlojn, juvelojn, smeraldojn, diamantojn kaj koralon, venu al la hejmo de Ilisa la Miliardulo." Sxi agis laux lia ordono.

　　Baldaux alvenis amaso da homoj portantaj korbojn, sitelojn kaj sakojn. Sakao malfermis la tenujojn de Ilisa. Li diris: "Mi donos cxiujn ricxajxojn al vi. Forprenu tiom, kiom vi deziras." Oni elportis la ricxajxojn eksteren kaj amasigis ilin, kaj poste plenigis siajn ujojn kaj forportis ilin.

　　Sagxa viro el la kamparo jungis bovon al cxaro, kiuj ambaux apartenis al Ilisa. Poste li plenigis la cxaron gxisrande per sep trezoroj de Ilisa, kaj kondukis la bovon el la urbo laux la cxefvojo.

　　Li preterpasis la arbustojn, kie la vera Ilisa ankoraux drinkis. Li estis tiel felicxa pro sia neatendita ricxajxo, ke li pretervole kriegis dum la vojirado: "Vivu Mosxto Ilisa la Miliardulo cent jarojn! Min trafas granda bonsxanco gxuste pro vi. Mi ne plu bezonos labori en la restanta tempo de mia vivo! Cxi tio estas bovo, cxaro, sep trezoroj de vi. Ilin mi akiris ne de miaj gepatroj, sed de vi, Ilisa la donacemulo!"

　　La kasxigxanta Ilisa surprizigxis auxdinte tion. Li pensis: "Tiu viro parolas pri mi! Cxu la regxo konfiskis mian ricxajxon kaj disdonas gxin?" Li tuj saltis el la arbustoj kaj kriegis: "Haltu! Kion vi faras per mia bovcxaro?" Li kaptis la kondukrimenon kaj haltigis la cxaron.

　　La vilagxano decxarigxis kaj diris: "Kio okazas al vi? La Mosxto Miliardulo Ilisa donis sian ricxajxon al cxiuj homoj de la urbo. Kion vi volas fari?"

　　Dirante, la vilagxano frapis Ilisan je la kapo tiel forte kiel tondro, kaj foriris sur la cxaro plena de trezoro.

　　Ilisa la Avarulo salte levigxis kaj kuratingis la cxaron. Li denove kaptis la kondukrimenon. Cxifoje la vilagxano kaptis lin je la hararo, tenis lian kapon malsupren, kaj bategis lin forte per sia kubuto. Poste, li ekkaptis lin je la kolo, jxetis lin sur la teron, kaj dauxrigis sian vojon.

　　Ilisa sobrigxis pro la batego. Li tuj kuregis hejmen lauxeble plej rapide. Li vidis amason da homoj forportantaj liajn valorajn ricxajxojn. Li kaptis ilin por haltigi ilin, sed ili pusxis lin el la vojo kaj bate faligis lin sur la teron. Preskaux svenante pro batvundoj, li provis iri en sian domon. Sed la pordisto diris: "Kien vi volas iri?" Batante lin per bastono, la pordisto ekkaptis lin je la kolo kaj jxetis lin eksteren.

　　Ilisa pensis: "Nun neniu povas helpi min krom la regxo." Do li kuregis al la palaco kaj eniris rekte. Li diris: "Via Regxa Mosxto, kial vi lasas homojn prirabi mian hejmon?" La regxo diris: "Mi ne faris tion. Mi mem auxdis vian diron, ke se mi ne akceptos vian ricxajxon, vi disdonos gxin al cxiuj civitanoj. Mi aplauxdis vian donacemon! Kaj cxu ne vi elsendis tamburiston anonci sur la stratoj, ke vi disdonos vian tutan ricxajxon al cxiuj homoj?"

　　"Via Regxa Mosxto, eble vi sxercas kun mi!" diris Ilisa, "mi tute ne faris tion. Oni ne nomas min 'Ilisa la Avarulo' senkauxze! Se mi povus helpi min, mi donus al neniu alia! Bonvolu venigi tiun, kiu disdonis mian ricajxon, por haltigi la aferon."

　　Laux la ordono de la regxo, Sakao venis al la palaco. Ilisa demandis: "Kiu estas la vera miliardulo, Via Regxa Mosxto?" Nek la regxo nek ministroj povis distingi ilin unu de la alia.

　　La regxo diris: "Ni ne povas rekoni, kiu el vi du estas vera Ilisa. Cxu vi konas iun, kiu povas distingi vin ambaux gxuste?" "Jes, Via Regxa Mosxto, mia edzino povas rekoni min," diris Ilisa. Sed kiam oni venigis sxin kaj petis sxin distingi, sxi proksimigxis al Sakao kaj diris: "Tiu cxi estas mia edzo." Kiam oni venigis la infanojn kaj servantojn de Ilisa, ankaux ili cxiuj elektis Sakaon.

　　Ilisa pensis: "Mi havas verukon sur mia kapo, kovritan de la hararo. Nur mia razisto scias tion." Do li diris al la regxo: "Bonvolu alvoki mian raziston. Li konas min tre bone."

　　La razisto alvenis kaj la regxo demandis lin: "Cxu vi povas diri al ni, kiu el la du viroj estas Ilisa la miliardulo?" "Mi devas pririgardi iliajn kapojn," li diris, "poste mi rekonos, kiu estas la vera Ilisa." "Faru tion," ordonis la regxo.

　　Sakao, la Regxo de Cxielo 33, tuj faris verukon sur sia kapo. Kiam la razisto ekzamenis ilin, li trovis samajn verukojn sur iliaj kapoj. Li diris: "Via Regxa Mosxto, mi ne povas rekoni, kiu el ili estas Ilisa. Ili ambaux havas kurbajn piedojn, kurbajn manojn, kurbajn rigardojn, kaj ambaux havas verukon gxuste en la sama loko sur sia kapo. Mi ne povas eldiri la diferencon!"

　　Auxdinte tion, Ilisa ektremegis. Li tiel maltrankviligxis pro tio, ke li perdis tutan esperon regajni sian havajxon, kaj falis sur la teron senkonscie.

　　En tiu momento, Sakao diris: "Mi ne estas Ilisa. Mi estas Sakao, la Regxo de Cxielo 33." Dirante, li flugis en la cxielon kaj restis tie per sia supernatura povo.

　　La servantoj sxprucis malvarman akvon sur la vizagxon de Ilisa kaj vekis lin el sveno. Li genuigxis respektoplene antaux Sakao, Regxo de Dioj.

　　Sakao parolis: "La ricxajxo venis de mi, anstataux de vi mem. Kiam mi estis via patro, mi faris multajn meritoplenajn bonfarojn. Mi gxojplene donacis tion al la malricxuloj kaj bezonantoj. Jen kial post mia forpaso mi renaskigxis kiel Sakao, Regxo de Dioj.

　　"Sed vi malobservis nian familian tradicion. Volante doni nenion, vi havas vivon de avarulo. Vi bruligis mian filantropian mangxokuirejon, kaj forpelis la senhejmajn almozulojn el via pordo. Vi tenis cxiujn familiajn ricxajxojn cxe vi. Vi estis tiel avara, ke vi ecx ne toleris uzi la ricxajxon por via propra gxuo! La ricxajxo estis tute malsxparita kaj senutila. La familia ricxajxo sxajne farigxis lageto posedata de demonoj, kie neniu povis mildigi sian soifon. Estus pli bone se vi estus mortinta!

　　"Ilisa, mia eksa filo, se vi sxangxos viajn kondutojn, vi farigxos tiu, kiu profitigos la plej multe da homoj. Se vi rekonstruigos mian kuirejon de senpaga mangxejo kaj donacos varmajn mangxajxojn al cxiuj, kiuj bezonas mangxi, vi gajnos ambaux meriton kaj mensan trankvilecon. Sed se vi rifuzos esti donacema, mi malaperigos cxiujn el viaj havajxoj. Kaj krome, mi splitos vian kurban kranion per mia diamanta ponardo!"

　　Timante morton, Ilisa la Avarulo tuj promesis: "Ekde nun mi donos almozon malavare, Regxo de Dioj."

　　Sakao akceptis lian promeson. Ankoraux restante en la aero, li predikis pri la vera valoro de donacemo. Li ankaux konvinkis Ilisan praktiki la Kvin Trejnajn Sxtupojn por profitigi sin mem kaj la aliajn. Estis kvin rezignindaj fikondutoj, kiuj estas detrui vivon, forpreni tion, kion oni ne donis, fari malcxastajxon, paroli mensoge, kaj perdi sian konscion pro alkoholajxoj.

　　Poste Sakao malaperis kaj revenis al sia cxielo.

　　Ilisa vere sxangxis siajn kondutojn. Li donis almozojn malavare, partoprenis en diversaj bonfaroj, kaj farigxis multe pli felicxa. Li renaskigxis en cxiela mondo post sia morto.

　　La moralinstruo estas: Vere malricxas la ricxuloj, kiuj ne donas ecx moneron.