Vidi fonton por 5. Prezisto

5. Prezisto

[Malsagxo] 

　　En malproksima loko regxo regis en Benareso de norda Hindio antaux longa tempo. Unu el liaj korteganoj estis nomata Kortega Prezisto. Li estis tre honesta. Lia devo estis difini la justan prezon por cxio, kion la regxo volis acxeti aux vendi. 

　　La regxo ne akiris grandan profiton laux sia deziro, do al li ne placxis la prezo difinita de la prezisto. Li nek volis pagi multe kiam li acxetis nek volis vendi por tiom, kiom li opiniis ne suficxa. Do li decidis sxangxi la preziston. 

　　Iutage li vidis placxan junulon kaj pensis: "Tiu cxi junulo konvenas por esti mia prezisto." Do li eksigis la antauxan honestulon kaj enoficigis la junulon kiel novan preziston. La junulo pensis: "Mi devas plezurigi la regxon per acxeto je malalta prezo kaj vendo je tre alta." Do li difinis ridindan prezon ignorante la veran valoron. Tio donis al la avida regxo multe da profito kaj ege gxojigis lin. Samtempe pro tio malgxojis cxiuj aliaj, inkluzive de aliaj korteganoj kaj ordinaruloj, kiuj komercis kun la nova prezisto. 

　　Iutage alilanda cxevalvendisto venis al Benareso kun 500 cxevaloj por vendi. La cxevalaro konsistis el cxevaloj, cxevalinoj kaj cxevalidoj. La regxo invitis la vendiston al la palaco kaj alvenigis la kortegan preziston por difini la prezon de cxiuj 500 cxevaloj. Kun intenco nur plezurigi la regxon, la junulo diris: "La tuta cxevalaro valoras tason da rizo." Do la regxo ordonis, ke oni pagu al la vendisto tason da rizo kaj konduku cxiujn cxevalojn en la regxan cxevalejon. 

　　Kompreneble, la vendisto de cxevaloj estis ege malgxoja, sed li povis fari nenion kontraux tio. Informigxinte pri la antauxa prezisto honesta kaj justa, la vendisto faris specialan viziton kaj informis al li, kio okazis. Li petis proponon de la antauxa prezisto por akiri la justan pagon de la regxo. La antauxa prezisto respondis: "Se vi agos laux mia propono, la regxo konvinkigxos pri la vera valoro de la cxevaloj. Iru al la prezisto kaj subacxetu lin per valora donaco. Petu lin difini la valoron de taso da rizo antaux la regxo. Se li konsentos, venu kaj diru al mi. Mi iros al la regxo kune kun vi." 

　　La vendisto vizitis la preziston laux la propono kaj prezentis al li valoran donacon. La prezisto ekzaltigxis de la donaco kaj vidis la valoron plezurigi la vendiston. La vendisto petis: "Mi estas tre kontenta pri la prezo, kiun vi difinis. Cxu vi bonvolus konvinki la regxon pri valoro de taso da rizo?" La malsagxa prezisto respondis senpripense: "Kial ne? Mi povos klarigi al vi pri la valoro de taso da rizo ecx antaux la regxo." 

　　La prezisto opiniis, ke la vendisto de cxevaloj estas tre kontenta pri la taso da rizo. Li do arangxis auxdiencon de la regxo al la komercisto, kiam cxi lasta decidis forlasi Benareson por reveni al sia lando. La komercisto raportis tion al la estinta prezisto, kaj ili kune vizitis la regxon.

　　Cxiuj ministroj kaj korteganoj kolektigxis en la kortega kunvenejo. La komercisto de cxevaloj diris al la regxo: "Via Regxa Mosxto, mi komprenas, ke en via lando miaj kvincent cxevaloj valoras nur tason da rizo. Antaux la forlaso el via lando, mi volas scii pri valoro de taso da rizo." La regxo sin turnis al la prezisto kaj diris: "Kio estas la valoro de taso da rizo en nia lando?" 

　　La malsagxa prezisto iam intencis plezurigi la regxon kaj difinis la prezon de kvincent cxevaloj je taso da rizo. Nun akceptinte la subacxeton de la alilanda komercisto, li volis ankaux plezurigi al li. Do li respondis al la regxo kun serioza mieno: "Via Regxa Mosxto! Taso da rizo valoras la urbon de Benareso, ecx inkluzive de via haremo kaj cxiuj cxirkauxurboj de la urbo. Alivorte, gxi valoras la tutan regnon de Benareso!" 

　　Auxdinte tion, de ridego eksplodis cxiuj el la regxaj ministroj kaj korteganoj en la tuta kunvenejo, frapante sian korpon per ambaux manoj. Kiam ili iom kvietigxis, ili diris: "Antauxe ni auxdis, ke la regno estas senpreza. Nun ni informigxis, ke la tuta Benareso, kun palacoj kaj etagxdomoj valoras nur tason da rizo! La difino de la prezisto estas vere kurioza. Li nur tauxgas por kontentigi vian postulon, sed ne por difini justan prezon al la vendisto, kiu vendis cxevalojn en nia lando." 

　　Auxdinte la ridojn kaj vortojn de la ministroj kaj korteganoj, la regxo sentis grandan honton. Li do repostenigis la antauxan preziston. Li konsentis pri la justa prezo difinita de la honesta prezisto por la cxevaloj. La regxo kaj liaj regatoj vivis juste kaj prospere pro la grava leciono. 

　　La moralinstruo estas: Malsagxulo en alta posteno povas hontigi ecx la regxon.