Vidi fonton por 22. La Hunda Reĝo Arĝento

　　22. La Hunda Regxo Argxento

　　[Justeco]

　　Iam antauxe la regxo de Benareso iris al sia plezura gxardeno en la cxaro ornamita per valorajxoj. Li sxategis sian cxaron cxefe pro la ledaj rimenoj valoraj kaj delikate manfaritaj. 　

　　Foje li restis en la plezura gxardeno tutan tagon gxis la vespero. Estis jam malfrue kiam li revenis en la palacon, do li lasis sian cxaron ekstere en la korto anstataux konvene sxlosi gxin en la cxarejo.

　　Pluvegis dum la nokto. La ledajxo malsekigxis, sxveligxis, moligxis kaj eligis ledan odoron. La tro dorlotitaj palacaj hundoj flaris la ledan odoron kaj iris en la korton. Ili mordis kaj macxis la molan kaj malsekan ledajxon de la cxaro. Antaux tagigxo ili revenis nerimarkite al sia loko en la palaco.

　　Kiam la regxo vekigxis kaj eliris en la korton, li vidis, ke la ledajxo estis jam dismacxita kaj formangxita de hundoj. Li alvenigis la servistojn kaj demandis ilin pri la okazajxo.

　　La servistoj, kiuj respondecis flegi la palacajn hundojn, timis, ke la regxo kulpigos ilin. Do ili mensogis, ke sovagxaj hundoj en la urbo eniris tra la akvaj kanaloj kaj formangxis la valoran ledajxon.

　　La regxo eksplodis de kolero. Li tiel kolerigxis, ke li volis sin vengxi kontraux cxiuj hundoj, do li dekretis tuj mortigi la hundojn, kiam ajn oni vidas ilin en la urbo.

　　La popolanoj ekmortigis hundojn. La hundoj ne povis kompreni, kial homoj subite volas ilin mortigi. Iom malfrue de tiu tago ili informigxis pri la dekreto de la regxo. Ili terurigxis kaj fugxis en la tombejon ekster la urbo. Tie logxis ilia estro, la Hunda Regxo Argxento.

　　Argxento farigxis la regxo ne pro la plejaj grandeco, forteco aux decidemo. Gxi estis mezalta en staturo kun argxentaj haroj glataj, nigraj okuloj brilaj kaj suprenlevitaj oreloj atentemaj. Gxi piediris kun digno. Tio gajnis la admiron kaj respekton de homoj kaj hundoj. En sia longa vivo gxi lernis multe, kaj povis koncentri sian menson sur la plej gravan aferon. Do gxi farigxis la plej sagxa el cxiuj hundoj kaj la plej prizorgema al la aliaj. Jen la kauxzo, kial gxi farigxis la regxo de hundoj.

　　La hundoj dronis en granda tumulto en la tombejo. Ili terurigxis morte. La Hunda Regxo Argxento demandis ilin pri la kauxzo. Ili informis al gxi cxion pri la rimenoj de la cxaro, kaj la dekreto de la regxo, ke oni mortigu cxiujn hundojn viditajn kiam ajn.

　　La Regxo Argxento sciis, ke estis tute neeble trudigxi en la bone garditan palacon. Do gxi konkludis, ke la ledajxon formangxis la hundoj vivantaj en la palaco.

　　Gxi pensis: "Ni hundoj scias bone, ke ni cxiuj havas sangan rilaton inter ni, malgraux niaj malsamaj aspektoj. Do nun mi devas lauxeble klopodi por savi la vivon de cxiuj kompatindaj hundoj, miaj parencoj. Neniu kapablas savi ilin krom mi."

　　Gxi konsolis ilin, dirante: "Ne timu. Mi savos vin cxiujn. Restu en la tombejo kaj ne iru en la urbon. Mi diros al la regxo de Benareso, kiuj estas sxtelistoj kaj kiuj estas senkulpaj. La vero savos nin cxiujn."

　　Antaux la ekvojagxo, gxi iris al alia parto de la tombejo por resti sola. Farinte bonon kaj sin kulturinte dum la tuta vivo, tiam gxi koncentris sian penson, kaj plenigis sian menson per kompatemo. Gxi pregxis: "Cxiuj hundoj estu bonfartaj kaj felicxaj. Cxiuj hundoj estu sekuraj. Mi iros al la palaco por favoro al hundoj kaj ankaux homoj. Neniu ataku min kaj faru malutilon al mi."

　　Poste, la Hunda Regxo Argxento ekpasxis malrapide tra la stratoj de Benareso. Pro la mensa koncentrigxo, gxi sentis neniom da timo. Pro sia bonfarado en multaj jaroj, gxi iris kun respektinde trankvila digno. Kaj pro la favora influo de gxia kompatemo perceptebla por cxiuj homoj, neniu sentis koleron aux intencon atenci gxin kiam ili vidis gxin. Anstatauxe, kiam preterpasis la Granda Hundo, ili miregis, kial tio povus okazi.

　　La tuta urbo estis kvazaux sorcxita. Sen ajna malhelpo, la Hunda Regxo Argxento pasxis preter la palacaj gardistoj, rekte iris en la kortegan halon de justeco kaj sidigxis kviete sub la sidejo de la regxo. La regxo de Benareso admiris gxiajn kuragxon kaj dignon. Do kiam la servistoj venis por forpeli gxin, la regxo ordonis, ke ili lasu gxin resti.

　　La Hunda Regxo Argxento iris antaux la majestan regxon de Benareso el sub la sidejo. Gxi respekte riverencis kaj demandis: "Via Regxa Mosxto, cxu vi ordonis, ke oni mortigu cxiujn hundojn en la urbo?" La regxo respondis: "Jes. Mi faris la ordonon." La hunda regxo demandis: "Kian kulpon faris la hundoj?" La regxo respondis: "Hundoj formangxis mian belan kaj valoran ledajxon." Regxo Argxento demandis: "Cxu vi scias, kiuj hundoj tion faris?" La regxo de Benareso respondis: "Neniu scias." 

　　"Via Regxa Mosxto," diris la hundo, "Por regxo tiel sagxa kiel vi, kiu tenas justecon, cxu estas prave mortigi cxiujn hundojn anstataux nur kelkajn kulpajn? Cxu tio estas justa al la senkulpaj hundoj?" Konsciinte pri sia manko, la regxo respondis: "Cxar mi ne scias, kiuj hundoj damagxis mian ledajxon, do nur per la ordono mortigi cxiujn hundojn mi povos puni la kulpulojn. La regxo devas esti justa!"

　　La Hunda Regxo Argxento pauxzis momenton antaux ol refuti la regxon per serioza demando: "Via Regxa Mosxto, cxu estas la fakto, ke vi ordonis mortigi cxiujn aliajn hundojn, aux vi lasos nur kelkajn ne mortigitaj?" La regxo subite embarasigxis kiam li devis agnoski antaux cxiuj siaj korteganoj: "Vere, plejparto de la hundoj estos mortigita, sed ne cxiuj. La bonaj purrasaj hundoj en mia palaco estos sxparitaj."

　　Tiam la hunda regxo diris: "Via Regxa Mosxto, antauxe vi diris, ke cxiujn hundojn oni mortigos por certigi, ke la kulpaj hundoj estos punitaj. Nun vi diris, ke viaj palacaj hundoj estos sxparitaj. Tio montras, ke vi faras eraron pro la antauxjugxo. Por regxo, kiu volas esti justa, estas erare favori al iuj, sed ne al la aliaj. La regxa justeco devas esti ekvilibra kiel honesta pesilo. Kvankam vi jam dekretis sendistingan mortigon al cxiuj hundoj, tamen fakte tio nur celas la malricxajn hundojn. Viaj ricxaj palacaj hundoj estos  sxparitaj dum la malricxaj hundoj estos maljuste traktitaj kaj erare mortigitaj!"

　　Konsciinte la veron diritan de la hunda regxo, la regxo de Benareso demandis: "Cxu vi estas suficxe sagxa por scii, kiuj hundoj formangxis miajn ledajn rimenojn?" Gxi respondis: "Jes, Via Regxa Mosxto. Mi scias pri tio. Ili estas nur la palacaj hundoj favorataj de vi. Mi povas pruvi tion." La regxo petis: "Do faru tion."

　　La hunda regxo petis, ke oni alkonduku la palacajn favoratojn en la halon de justeco kaj bredu ilin per miksajxo de butero, lakto kaj herbo. Tion mangxinte, la hundoj elvomis parte digestitajn pecetojn de la regxaj ledajxoj!

　　Poste, la Hunda Regxo Argxento diris: "Via Regxa Mosxto, neniu el la malricxaj hundoj en la urbo povas eniri la bone garditan palacon. Vi estas blindigita de antauxjugxo. Nur viaj palacaj hundoj estas kulpaj. Krome, mortigi vivestajxojn estas malbona konduto. Tion scias ni hundoj, por ne paroli pri homoj. Cxiuj vivestajxoj rilatas unu al alia, do ni devas respekti cxiujn vivestajxojn kiel parencojn!"

　　La tuta kortego miris pri la okazajxo. La regxon de Benareso regis malofte humila sento. Li riverencis antaux la hunda regxo kaj diris: "Ho, Granda Regxo de hundoj, mi neniam vidis iun ajn kiel vin, kiu kombinas perfektan sagxon kaj grandan kompatemon. Vere, via justeco estas la plej supera. Mi oferos miajn tronon kaj regnon de Benareso al vi!"

　　La Iluminigxinto respondis: "Starigxu, Via Regxa Mosxto. Mi ne deziras homan kronon. Se vi volas montri vian respekton al mi, estu reganto justa kaj kompatema. Tio helpos, se vi ekpurigos vian menson per praktiko de kvinsxtupa trejnado. Tio helpas forigi kvin malbonajn kondutojn, kiuj estas: mortigado, sxtelado, seksa miskonduto, mensogo kaj drinkado de alkoholajxo."

　　La regxo sekvis la instruon de la sagxa hunda regxo. Li regis la landon kun granda respekto al cxiuj vivestajxoj. Li ordonis, ke oni nutru hundojn en la palaco kaj en la urbo kiam ajn ili mangxas. Tio estis la komenco de amikeco inter hundoj kaj homoj, kiu dauxras gxis hodiaux.

　　La moralinstruo estas: Antauxjugxo kondukas al maljusteco, dum sagxo al justeco.