Vidi fonton por 1-8. La rakonto de Monaĥo Sariputo

　　1-8. La rakonto de Monahxo Sariputo

　　Kiu prenas la veran kiel malveran

　　kaj la malveran kiel veran,

　　Tiu neniam atingos la verecon,

　　Vagante en la kampo de penso misformita.

　　Kiu scias la veran kiel veran

　　Kaj la malveran kiel malveran,

　　Tiu atingos la verecon,

　　Irante en la kampo de penso bone formita

　　Restante en Veluvano, la Bambueja Monahxejo en Ragxagaho, la Budho parolis tiujn versajxojn rilate al Sangxajo, la antauxa instruisto de du Cxefaj Discxiploj Sariputo kaj Moganano, kiuj estis antauxaj Upatiso kaj Kolito.

　　Antaux la naskigxo de la Budho, ne malproksime de Ragxagaho estis du bramanaj vilagxoj nomataj Upatiso kaj Kolito. Iutage gravedigxis bramana edzino Rupasari logxanta en Upatisa Vilagxo, kaj en la sama tago, same gravedigxis alia bramana edzino Mogali logxanta en Kolita Vilagxo. Oni diris, ke tiuj du familioj havis firman amikan rilaton inter si por sep generacioj. Ili ekprotektis la gravedigxon de la estontaj patrinoj en la sama tago. Cxiu el ambaux virinoj naskis filon post dek monatoj laux luna kalendaro.

　　En la nomdona tago por la infanoj, la filo de bramana virino Rupasari estis nomita Upatiso cxar li estis filo de la genta familio en Upatisa vilagxo. Oni nomis la alian infanon Kolito cxar li estis filo de la genta familio en Kolita Vilagxo. Kreskinte, ambaux knaboj lertis pri cxiuj artoj kaj scioj. Kiam la juna Upatiso iris al la rivero aux gxardeno por sin amuzi, lin akompanis kvincent orkoloraj portsegxoj. Junan Koliton akompanis kvincent cxaroj tirataj de bestoj. Ambaux junuloj respektive havis sekvantaron el kvincent knaboj.

　　Tiam en Ragxagaho okazis cxiujara celebrado nomata Montpinta Festivalo. Oni arangxis du sidejojn en la sama loko, kaj ambaux junuloj spektis la ludon sidante kune. Ili ridis kiam okazis rido, ploris kiam okazis ploro kaj donis almozon kiam estis tempo por doni almozon. Tiel ili rigardis la ludon dum kelkaj tagoj. Sed iutage, kiam ili farigxis pli sagxaj, ili ridis kiam ne okazis rido, ploris kiam ne okazis ploro kaj donis almozon kiam ne okazis almozdono laux kutimo de antauxaj tagoj.

　　Oni rakontis, ke la sekva penso venis al la du junuloj: "Kial ni devas rigardi tion? Cxiuj tiuj homoj jam mortis antaux cent jaroj kaj ne plu vidigxos. Ni devas sercxi metodon de liberigxo." Ili sidis kun tiu penso en la menso. Poste Kolito diris al Upatiso: "Amiko Upatiso, sxajne vi nek plezuras nek gxojas kiel antauxe. Krome, vi afliktigxis melankolie. Kion vi tenas en via menso?" "Amiko Kolito, mi pensadis sidante, 'Ne estas dauxra kontenteco en rigardo al tiuj homoj. Tio ne estas profita.'  Mi preferas sercxi la metodon liberigi min mem. Sed kial vi estas melankolia?" Kolito diris pri la sama afero. Kiam Upatiso trovis, ke la pensoj de Kolito estis samaj kiel la liaj, li diris: "Ni ambaux same pensas pri la felicxo. Do ni devas kune sercxi metodon por niaj liberigxo kaj forlaso de la monda vivo. Sub kia instruisto ni rezignu la mondan vivon?"

　　Gxuste tiam vaganta asketo nomata Sangxajo iris en la urbon Ragxagaho, akompanate de granda sekvantaro el vagantaj asketoj. "Ni forlasu la mondan vivon kaj farigxu monahxoj sub Sangxajo," diris Upatiso kaj Kolito. Do ili disigis kvincent sekvantojn kaj diris al ili: "Iru kun la portsegxoj kaj cxaroj." Kune kun la restaj kvincent sekvantoj ili forlasis la mondon kaj farigxis monahxoj sub Sangxajo. Ekde la tago, kiam tiuj du junuloj farigxis monahxoj sub Sangxajo, Sangxajo atingis la pinton de profito kaj prestigxo. Sed en nur kelkaj tagoj ambaux junuloj jam trapasis la instruan limon de Sangxajo. Do ili demandis lin: "Instruisto, cxu vi scias la tutan veron de cxiuj religioj aux ie estas pli da scio krom tio? " "Cxi tie estas la tuta scio, do cxiom vi scias."

　　Neniu el la aliaj homoj povis respondi la demandojn faritajn de Upatiso kaj Kolito, sed Upatiso kaj Kolito respondis cxiujn demandojn faritajn de aliaj homoj. Tiel ili vojagxis tra la tuta lando de Rozpomo, kaj poste retroiris kaj revenis al siaj propraj domoj denove. Antaux ol ili disigxis, Upatiso diris al Kolito: "Amiko Kolito, kiu ajn el ni atingos senmortecon unue, tiu tuj informu la alian." Interkonsentite, ili adiauxis unu la alian.

　　Iutage, la vaganta asketo Upatiso vidis Monahxon Asagxio. Upatiso diris al li: "Frato, la organoj de via senso estas trankvilaj kaj serenaj, kaj la brilo de via korpo estas pura kaj klara. Do pro kiu vi forlasis la mondon, frato? Kiu estas via instruisto? Kaj kies doktrinon vi lernas?" "Frato, mi nur estas novulo. Mi monahxigxis antaux nelonge. Sed nun mi proksimigxis al la doktrino kaj disciplino de la Budho." La asketo diris: "Mi estas Upatiso. Diru ion al mi pli aux malpli laux via kapablo. Mi komprenos la signifon en cent aux mil manieroj." Upatiso farigxis pli eksterordinara je la diro de Monahxo Asagxio. Li tuj vizitis sian amikon Kolito kaj informis lin pri sia atingo de senmorteco. Li recitis la saman versajxon, kiun diris Asagxio. Je tio Kolito atingis la frukton de Konvertigxo. Ili tuj decidis iri al la Budho kaj ankaux opiniis, ke ili devas peti sian antauxan instruiston Sangxajo kune iri. "Vi povas iri, sed mi ne iros." respondis Sangxajo, "Antauxe mi estis honora instruisto de amasego da homoj. Estas absurdajxo por mi denove farigxi lernanto."

　　"Ne tiel rifuzu, instruisto," diris Upatiso, "Instruisto, homoj adoras la Budhon ekde kiam li aperis en la mondo. Ni ankaux iru tien. Kion vi intencas fari nun?" Sangxajo demandis: "Amikoj, kiuj estas pli multaj el la malsagxuloj kaj sagxuloj en la mondo?" "Instruisto, la malsagxuloj estas multaj, kaj la sagxuloj estas malmultaj." Sangxajo diris: "Do bone, amikoj, lasu la sagxulojn iri al la sagxa monahxo Gotamo kaj malsagxulojn veni al mi, la malsagxulo." Upatiso kaj Kolito foriris. Ilin sekvis cxirkaux ducent kvindek vagantaj asketoj el la sekvantaro de Sangxajo.

　　Poste Kolito kaj Upatiso venis al la Budho kaj farigxis liaj cxefaj discxiploj. Upatiso farigxis Sariputo kaj Kolito farigxis Mogalano. Ili raportis al la Budho, kiel Sangxajo ne volis veni al li.

　　Homo interesigxanta pri sia spirita progreso devas scii la spiritan valoron. Estas vere, ke materialaj aferoj ankaux estas necesaj. Sed ili ne valoras penadon post la spirita progreso. Se oni atentas pri materiala valoro, ili ne povos atingi la spiritan progreson.

　　Komentario:

　　La paro de versajxoj akcentas pri la graveco de propra vidpunkto pri valoro, kiu estas bazo por praktikado de spirita vojo. Nia vidpunkto pri valoro estas la gvido en nia vivo. La pureco kaj ricxeco de nia vivo dependas de nia vidpunkto pri valoroj. Fakte, nia jugxo pri supereco kaj malsupereco, kaj niaj felicxo kaj atingo ankaux dependas de tiu vidpunkto pri valoroj.

　　Tiuj, kiuj havas malgxustan komprenon pri valoro, havas malgxustan aspiron kaj ili neniam atingos la veran ricxajxon de vivo.