Vidi fonton por 2-5. La rakonto de Monaĥo Mahakasapo


　　　　　Senmalgxoja vido al la mondo
　　　
　　　　　2-5. La rakonto de Monahxo Mahakasapo
　　　
　　　　　Sagxa homo forpelas
　　　
　　　　　Maldiligentecon per diligenteco,
　　　
　　　　　Grimpinte sur pagodo de sagxo
　　　
　　　　　Li esploras la tristajn malsagxulojn
　　　
　　　　　Simile al homo sur la montpinto
　　　
　　　　　Suben rigardas tion sur la tero.
　　　
　　　　　Dum sia restado en Gxetavana Monahxejo, la Budho parolis tiun verson rilate al Monahxo Mahakasapo.
　　　
　　　　Iutage, kiam la Budho logxis en Pipalia Kaverno, li faris rondiron en Ragxagaho por almozpeti. Post kiam li revenis de la almozo kaj prenis sian matenmangxon, li sidigxis kaj per la supernatura vido de sia magia povo esploris cxiujn atentemajn kaj malatentemajn vivestajxojn ambaux naskigxintajn kaj forpasintajn sur la tero, en la akvo, inter la montaroj kaj cxie.
　　
　　　　Sidante en Gxetavana Monahxejo, la Budho aplikis sian supernaturan rigardon kaj pensis: "Pri kio mia filo Kasapo okupigxas hodiaux?" Li tuj sciis, ke Kasapo kontemplas la naskigxon kaj morton de la vivestajxoj. Li diris: "Scio pri la naskigxo kaj morto de la vivestajxoj estas malfacile komprenebla por vi. La vivestajxoj pasas de ekzisteco al alia kaj havas novan embrion sen scio de la gepatroj. Kaj la scio ne povas esti tute komprenita. Do scii tion estas ekster via kapablo cxar via rango estas tre malalta. Estas la rango de la Budho por scii kaj vidi la tutajn naskigxojn kaj mortojn de la vivestajxoj." Dirante, li elradiis sian figuron kvazaux li sidus vizagxon al vizagxo kun Kasapo.
　　
　　La sagxulo estas cxiam diligenta. Per la diligenteco li forigas sian maldiligentan kutimon. La sagxa homo grimpas sur la pagodo de sagxo. Tuj kiam li atingas tiun altecon, li kapablas esplori la suferantajn vivestajxojn per sensuferaj okuloj. Racie kaj trankvile li vidas tiujn vivestajxojn kiel homo staranta sur la montpinto suben rigardas la malsupran teron.

　　Komentario

　　La ordinaraj homoj estas priskribitaj kiel "suferantoj". Malgxojo kaj sufero estas neeviteblaj kondicxoj de ordinara vivo. Nur la plej multe progresinta homo de sagxo povas superi tiujn kondicxojn de vivo. Naskigxo estas sufero; kadukigxo estas sufero; malsano estas sufero; morto estas sufero, kunigxo kun malagrablajxo estas sufero, disigxo de plezurajxo estas sufero kaj manko de dezirajxo ankaux estas sufero. Koncize dirite, la kvin amasigxoj de alkrocxigxo estas suferoj. La Budho ne neis felicxon en la vivo kiam li diris, ke ekzistas sufero. Anstatauxe, li agnoskis malsamajn formojn de felicxo, ambaux materian kaj spiritan, por laikaj homoj kaj ankaux monahxoj. En la instruo de la Budho estas listo de felicxoj, kiel la felicxo de la familia vivo kaj la felicxo de la ermita vivo, la felicxo de sensaj plezuroj kaj la felicxo de rezigneco, la felicxo de alkrocxigxo kaj la felicxo de senkrocxigxo, fizika felicxo kaj spirita felicxo, kaj aliaj. Sed cxio el tio apartenas al sufero. Ecx la tre pura spirita stato de tranco atingita per praktiko de plisupera meditado apartenas al sufero.

　　Oni povas koncepti la suferon laux jenaj tri aspektoj: (1) ordinara sufero, (2) sufero estigxinta de sxangxigxo kaj (3) sufero kiel kondicxitaj statoj. Cxiaj suferoj fizikaj kaj spiritaj en la vivo kiel naskigxo, maljunigxo, malsanigxo, morto, unuigxo kun malplezuraj homoj kaj kondicxoj, disigxo de amatoj kaj plezuraj kondicxoj, manko de dezirajxo, malgxojo, doloro, kaj tristeco estas rigarditaj kiel ordinaraj suferoj. Felicxaj sento kaj kondicxo en la vivo ne dauxras eterne, sed sxangxigxas frue aux malfrue. Kiam ili sxangxigxas, ili estigas doloron, suferon kaj malfelicxon. La sxangxigxo de sorto apartenas al la sufero estigita de sxangxigxo. La du specaj suferoj menciitaj supre estas facile kompreneblaj. Neniu disputos pri ili. Tiu aspekto de la Unua Nobla Vero estas facile komprenebla cxar gxi estas ordinara sperto en nia cxiutaga vivo. Sed la tria formo de sufero kiel kondicxitaj statoj estas la plej grava filozofia aspekto de la Unua Nobla Vero, kaj ni bezonas fari iom da analizaj eksplikoj pri tio, kion ni konsideras kiel "estajxon", "individuon" aux "Min". Laux budhisma fizolofio, tio, kion ni nomas "estajxo", "individuo" aux "mi",estas nur kombino de cxiam sxangxigxanta fizika kaj mensa forto de energioj, kiujn oni povas dividi en kvin grupojn aux amasigxojn.

　　Post kiam oni komprenas tion kaj rezignas malatentemon per atentemo, li liberigxas de malgxojo, grimpas al la palaco de sagxo kaj esploras la suferantajn homojn kiel sagxa montgrimpisto esploras la sensciajn vivestajxojn sur la tero.