Vidi fonton por 92. Mistero de la Perdita Kolringo

　　92. Mistero de la Perdita Kolringo

　　Cxapitro 1. Krimo kondukis al alia krimo

　　Iam antauxe, Regxo Brahmadato regis en Benaso de norda Hindio. La Iluminigxinto farigxis unu el liaj ministroj post la finigxo de sia lernado.

　　Iutage la regxo eliris al sia plezura gxardeno. Amaso da korteganoj iris kun li. Ili vizitis multajn partojn de la bela gxardeno. Cxe la malvarmeta arbaro ili iris al bela klara lageto. La regxo ekvolis nagxi, do li plongxis en la akvon. Poste li invitis cxiujn sinjorinojn de sia haremo nagxi kun li en la refresxiga lageto.

　　Babilante kaj ridante, la haremaj sinjorinoj demetis cxiujn siajn ornamajxojn kaj juvelojn de siaj kapo, kolo, oreloj, brakoj, fingroj, talio, maleoloj kaj piedfingroj. Kune kun siaj eksteraj vestajxoj, ili donis cxiujn ornamajxojn al siaj servantinoj por gardi. Poste ili saltis en la lageton, en kiu nagxis Regxo Brahmadato.

　　La regxo iam donis al sia favorata regxino kolringon el tre valoraj perloj. Sxi tiel sxatis gxin, ke sxi nomis gxin "Plej Valora".

　　Hazarde scivolema simiino vidis tion de proksima arbobrancxo. Sxi atenteme gvatis el inter la verdaj folioj. Kiam sxi ekvidis la perlan kolringon "Plej Valora", sxiaj okuloj preskaux elsaltis de sxia kapo.

　　Imagante kiel bela sxi aspektus portante la belan kolringon de la regxino, sxi pacience fiksrigardis la servantinon, kiu gardis gxin. Komence la servantino gardis gxin tre zorgeme. Sed baldaux sxi estis dormema pro varmo de la suno. Kiam la simiino vidis, ke la servantino ekdormetis, sxi tuj saltis de la arbo tiel rapide kiel vento. En palpebrumo sxi kaptis la kolringon nomatan "Plej Valora", metis gxin cxirkaux sian kolon kaj rapide grimpis sur la arbon.

　　Timante, ke aliaj simiinoj vidos gxin, la malgranda sxtelistino kasxis la brilan perlan kolringon en kavon de la arbo. Poste sxi sidis tie por gardi sian prisxtelajxon. Sxi sin tenis kvieta kaj aspektis kiel senkulpa monahxino!

　　Post unu aux du minutoj la servantino vekigxis de sia hazarda dormeto kaj timeme pririgardis la posedajxojn de la regxino. Kiam sxi vidis, ke la kolringo perdigxis, sxi ekkriis pro timo. "Helpu! Helpu! Iu sxtelis la perlan kolringon 'Plej Valora' de la regxino!"

　　Kurinte al sxi, la sekurigaj gardistoj foriris raporti la sxteladon al la regxo. Li ordonis al ili tuj kapti la sxteliston antaux cxio. Timante la koleron de la regxo, la gardistoj tuj kuregis freneze cxirkaux la plezura gxardeno por sercxi la sxteliston.  

　　Gxuste tiam malricxa junulo piediris ekster la gxardeno. Li reiris al sia malproksima hejmvilagxo, paginte la modestan imposton al la regxa trezorejo. La tumulto en la gxardeno timigis lin, do li ekforkuris.

　　Malfelicxe, la sekurigaj gardistoj vidis lin kuranta kaj diris inter si: "Sendube tiu devas esti la sxtelisto!" Ili sin jxetis tra la gxardena pordo, kaj kaptis la senkulpan junulon post mallonga postkurado. Ili ekbatis lin kriante: "Vi malbona sxtelisto. Konfesu, ke vi sxtelis la perlan kolringon 'Plej Valora' de la regxino."

　　La kompatinda junulo pensis: "Se mi diros, ke mi ne sxtelis gxin, ili certe batos min gxismorte. Sed se mi konfesos pri sxtelo, ili kondukos min al la regxo." Do li diris: "Jes, mi konfesas, ke mi prenis la kolringon." Auxdinte tion, la sekurigaj gardistoj katenis kaj trenis lin al la regxo.

　　Informigxinte pri la konfeso de la junulo, la regxo demandis al li: "Kie estas la kolringo 'Plej Valora' nun? Kion vi faris per gxi?"

　　La sagxa kaptito respondis: "Via Regxa Mosxto, Mi estas tre malricxa. Neniam en mia vivo mi posedis ion tute valoran, nek plej valoran liton, nek plej valoran segxon, kaj kompreneble, nek la perlan kolringon plej valoran. Via regxa Financa Cxefkonsilisto ordonis min sxteli la perlon 'Plej Valora', kaj mi jam donis gxin al li. Nur li scias, kie gxi estas nun." 

　　Regxo Brahmadato tuj venigis sian Financan Cxefkonsiliston kaj demandis: "Cxu vi prenis la perlon 'Plej Valora' de tiu cxi junulo?" "Jes, Via Regxa Mosxto," li respodis. "Kie gxi estas nun?" demandis la regxo. "Mi donis gxin al la Regxa Instruista Pastro."

　　La regxo alvenigis la Regxan Instruistan Pastron kaj demandis lin pri la sxtelita kolringo. Li respondis: "Mi donis gxin al la Kortega Muzikisto."

　　La regxo venigis la Kortegan Muzikiston kaj demandis lin pri la perlo. Li respondis: "Mi donis la perlon 'Plej Valora' al altranga prostituitino."

　　Kiam oni trovis la altrangan prostituitinon kaj kondukis sxin al la regxo, la regxo demandis, kion sxi faris per la perla kolringo de la regxino. Sed sxi respondis: "Via Regxa Mosxto, mi scias nenion pri la perla kolringo!"

　　Kiam la suno ekmallevigxis, la regxo diris: "Ni dauxrigu la enketon morgaux." Li transdonis la kvin suspektitojn al siaj ministroj kaj revenis al la palaco por ripozi.

　　Cxapitro 2. Solvigxis La Mistero

　　Samtempe, la regxa ministro, kiu hazarde estis la Iluminigxinto, jam auxdis kaj vidis cxion, kio okazis en la plezura gxardeno. Li konsciis, ke li povas solvi la misteron per zorgema esplorado, kaj tro hastemaj konkludoj facile eltiros erarajn respondojn. Do li ekesploris kaj analizis la kazon en sia menso.

　　Li pensis: "La kolringo perdigxis en la plezura gxardeno, sed oni kaptis la kompatindan junan vilagxanon ekstere. La pordoj estis garditaj de fortaj gardistoj, do la vilagxano tute ne povis iri en la gxardenon por sxteli la kolringon. Same, neniu en la gxardeno eliris kun la sxtelita kolringo. Do sxajnis, ke neniu el tiuj homoj povis foriri kun la perlo 'Plej Valora', de interne kaj ekstere!

　　"Kia mistero! La unue akuzita junulo diris, ke li donis gxin al la Financa Cxefkonsilisto por sin savi. La Financa Cxefkonsilisto eble pensis, ke la afero iros pli facile por li, se envolvgxos la Regxa Instruista Pastro. La pastro eble akuzis la Kortegan Muzikiston por ke tiu faru ilin plezura en la palaca malliberejo. Kaj la Kortega Muzikisto eble opiniis, ke ili povos forigi sian mizeran solecon de mallibera vivo, restante kun la altklasa prostituitino. Pro tio li diris, ke li donis la kolringon al sxi. Post la zorgema esplorado, oni povas facile vidi, ke neniu el la kvin suspektitoj estas vere kulpaj. Sed la gxardeno estas plena de simiinoj petolemacxaj kiel konate. Sendube iu simiino pensis, ke 'Plej Valora' povas igi sxin pli supera ol la aliaj, do sxi prenis la kolringon en la manoj."

　　Do li iris al la regxo kaj diris: "Via Regxa Mosxto, se vi transdonos la suspektitojn al mi, mi povos enketi por vi." "Per cxiaj rimedoj, mia sagxa ministro," diris la regxo, "enketu la kazon per vi mem."

　　La ministro venigis siajn servantojn. Li ordonis, ke ili tenu la kvin suspektitojn en sama loko, sin kasxu proksime por subauxskulti, kion ili diros, kaj poste faru raporton pri cxio.

　　Kiam la kvin malliberuloj opiniis, ke ili estas solaj, ili ekbabilis libere. Unue la Financa Cxefkonsilisto diris al la malricxa vilagxano: "Vi malgranda trompisto! Ni neniam intervidigxis antauxe. Do kiam vi donis la sxtelitan kolringon al mi?"

　　La junulo respondis: "Via Sinjora Mosxto, la plej eminenta konsilisto de la granda regxo, mi neniam havis valorajxon, nek kadukajn liton kaj segxon. Kompreneble mi neniam vidis la kolringon 'Plej Valora'! Mi ecx ne sciis pri kio oni parolas. Morte timigite de la regxaj gardistoj, mi nur menciis vin kun espero, ke la gravulo kiel vi povus liberigi nin ambaux. Bonvolu ne koleri kontraux mi, via mosxto."

　　La Regxa Instruista Pastro diris al la Financa Cxefkonsilisto: "Vi jam auxdis klare, ke tiu cxi junulo konfesis, ke li ne donis gxin al vi, do kiel vi povus transdoni gxin al mi?" la Financa Cxefkonsilisto respondis: "Ni ambaux estas en altaj rangoj, do laux mi se ni estos kune kaj helpos reciproke, ni povos likvidi la aferon."

　　La Kortega Muzikisto demandis: "Ho, La Regxa Instruista Pastro, kiam vi donis la perlan kolringon de la regxino al mi?" "Mi pensis, ke se vi estas malliberigita kun ni," diris la pastro, "via muziko povos plezurigi nin. Jen kial mi mensogis."

　　Poste la virino diris al la Kortega Muzikisto: "Vi malfelicxa trompisto! Kiam mi iris al vi aux vi venis al mi? Ni neniam intervidigxis antauxe. Do kiam vi povis doni al mi la sxtelitan perlon?" Li diris al sxi: "Kara junulino, bonvolu ne koleri kontraux mi. Mi nur akuzis vin por tio, ke via cxeesto povos fari nin felicxaj kiam ni malliberigxos kune."

　　Anstataux la kompatinda timigita fremdulo kaj la ruzaj registaraj oficistoj, nur la prostituitino diris la veron. Do neniu akuzis sxin pro transigo de la kulpo.

　　Kompreneble, la servantoj de la sagxa ministro jam subauxskultis la tutan babiladon. Kiam ili raportis gxin al li, li konsciis, ke lia supozo jam konfirmigxis. Sendube simiino prenis la kolringon. Do li pensis: "Mi devas fari planon por repreni gxin."

　　Laux lia arangxo oni faris manplenon da malkaraj imitajxoj de juvelaj ornamajxoj, kaptis kelkajn simiinojn en la regxa plezura gxardeno, kaj ornamis ilin per la imitaj ornamajxoj, kun kolringoj cxirkaux iliaj koloj, kaj braceletoj cxirkaux iliaj brakoj kaj maleoloj. Poste oni liberigis ilin en la gxardenon. La ministro ordonis, ke la servantojn observu cxiujn simiinojn atenteme, kaj kiam ili vidos iun ajn kun la perdita perla kolringo, ili timigu sxin, por ke sxi forjxetu gxin. 

　　La simiino, kiu prenis la kolringon "Plej Valora", dauxre tenis gxin en la kavo de la arbo. La aliaj simiinoj paradis tien kaj reen dirante: "Rigardu, kiel belaj ni estas! Ni havas belajn kolringojn kaj braceletojn." Sxi ne plu eltenis la vidon kaj auxdon de tio. Sxi pensis: "Tiuj estas nenio alia krom senvaloraj imitajxoj." Por paradi, sxi surmetis la kolringon "Plej Valora" faritan el veraj perloj.

　　La servantoj senprokraste timigis sxin, kaj sxi tuj forjxetis la kolringon. Ili portis gxin al sia mastro, la sagxa ministro. Li donis gxin al la regxo kaj diris: "Via Regxa Mosxto, jen estas la perla kolringo "Plej Valora". Neniu el la kvin, kiuj konfesis la krimon, estas la vera sxtelisto. Anstatauxe, gxi estis forprenita de avida malgranda simiino vivanta en via Plezura Gxardeno."

　　La regxo demandis mirigite: "Kiel vi trovis, ke gxin prenis simiino? Kaj kiel vi reprenis gxin?" La ministro raportis al li la tutan historion.

　　La regxo diris: "Vi vere estas la gxusta persono por la profesio. En tempo de bezono estas la sagxulo, kiun oni plej aprezas." Poste la regxo rekompencis lin per amaso da valorajxoj. Oni sxutis al li sep valorajxojn, kiuj estis oro, argxento, perloj, juveloj, emeraldo, diamantoj kaj koralo.

　　La moralinstruo estas: Oni sxtelas pro avido, mensogas pro timo kaj trovas Veron pro esploro.